مواد روانگردان NPS

این مطلب توسط دکتر محمد مهدی کریمی تایید شده است.

مواد روانگردان NPS یکی از خطرناک ‌ترین انواع مواد شیمیایی هستند که با هدف تقلید اثرات مواد مخدر سنتی ساخته شده ‌اند. این ترکیبات به ‌سرعت در آزمایشگاه ‌های غیرقانونی تولید شده و اغلب بدون آزمایش‌ انسانی وارد بازار می‌ شوند. در حالی ‌که بسیاری از مصرف ‌کنندگان به اشتباه تصور می ‌کنند این مواد بی ‌خطر یا حتی قانونی ‌اند، واقعیت چیز دیگری‌ است. از توهمات شدید گرفته تا ایست قلبی، عوارض این مواد می ‌تواند زندگی فرد را به خطر اندازد.

در ادامه مقاله به بررسی دقیق‌ تری از ماهیت این مواد، علائم و عوارض مصرف آن‌ ها و راهکارهای ترک اعتیاد خواهیم پرداخت.

مواد روانگردان جدید NPS یا همان مواد روانگردان جدید، دسته ‌ای از ترکیبات شیمیایی هستند که برای تقلید اثرات مواد مخدر کلاسیک طراحی شده ‌اند. نام این مواد از عبارت New Psychoactive Substances گرفته شده است. آن‌ ها اغلب به‌ عنوان جایگزین‌ هایی برای موادی مانند حشیش، کوکائین، اکستازی یا LSD به فروش می ‌رسند.

این مواد معمولاً در آزمایشگاه‌ های زیرزمینی تولید می ‌شوند. به دلیل تغییرات مداوم در ساختار شیمیایی آن‌ ها، شناسایی و کنترل قانونی‌ شان بسیار دشوار است. برخی از آن‌ ها در ابتدا به‌ عنوان دارو های تحقیقاتی معرفی شده ‌اند، اما در واقع تاثیراتی روانگردان، اعتیاد آور و گاه مرگبار دارند.

مواد مخدر NPS ممکن است به شکل پودر، قرص، مایع یا حتی اسپری عرضه شوند و اغلب با اسامی فریبنده یا بسته ‌بندی‌ های رنگی در بازار دیده می‌ شوند. از آنجا که این ترکیبات اغلب بدون هیچ‌ گونه بررسی علمی وارد بازار می ‌شوند، مصرف‌ کنندگان با خطرات جدی جسمی و روانی مواجه هستند.

مواد مخدر NPS تنوع بسیار زیادی دارند. هر کدام اثرات خاصی بر سیستم عصبی و روان مصرف‌ کننده می‌ گذارند. در ادامه، چند دسته اصلی از این مواد را معرفی می‌ کنیم:

سنتتیک کانابینوئید ها
این مواد مشابه حشیش عمل می‌ کنند اما اثرات قوی‌ تری دارند. مصرف آن ‌ها می‌ تواند توهم، اضطراب شدید یا حتی تشنج ایجاد کند.
سنتتیک کاتینون ‌ها
این گروه شبیه به آمفتامین و کوکائین هستند. مصرف آن‌ ها باعث تحریک، بی‌خوابی و گاه رفتارهای پرخاشگرانه می ‌شود.
فن ‌اتیل‌آمین ‌ها
فن ‌اتیل ‌آمین ‌ها گروهی از مواد محرک و توهم ‌زا هستند که عملکردی مشابه MDMA دارند. مصرف آن‌ ها می‌ تواند باعث تغییر در ادراک، هیجان ‌زدگی یا بروز رفتارهای پرخطر شود
آریلیل ‌سیکلوهگزیل ‌آمین ‌ها
این دسته از ترکیبات اثراتی شبیه به PCP دارند و ممکن است موجب توهم شدید از ‌دست ‌دادن تمرکز و گسست از واقعیت شوند.
اوپیوئید های صناعی
نوعی از مواد روانگردان NPS هستند که اثراتی مشابه مورفین یا فنتانیل دارند، اما بسیار قوی ‌تر و کشنده ‌ترند.
مواد آرام ‌بخش جدید
برخی NPS ها به‌ عنوان جایگزین دیازپام یا کلونازپام استفاده می ‌شوند. اما مصرف آن ‌ها می ‌تواند باعث ایست تنفسی شود.

به دلیل تغییر مداوم در ساختار این مواد، حتی یک‌ بار مصرف هم ممکن است آسیب ‌زا یا کشنده باشد.

مواد روانگردان NPS می ‌توانند نشانه ‌های متنوعی ایجاد کنند. این علائم به نوع ماده و دوز مصرفی وابسته‌ اند.

برخی افراد دچار تغییرات شدید خلقی می ‌شوند. این تغییرات می‌ تواند از سرخوشی شدید تا افسردگی ناگهانی متغیر باشد.
توهم ‌های بینایی و شنیداری از دیگر نشانه ‌های رایج هستند. فرد ممکن است صداهایی بشنود یا تصاویری ببیند که واقعی نیستند.
تپش قلب و تعریق بیش‌از‌حد نیز شایع است. این علائم معمولاً با اضطراب و بی ‌قراری همراه هستند.
در برخی موارد، حرکات غیرطبیعی بدن یا تشنج نیز دیده می‌ شود. این واکنش ‌ها بسیار خطرناک هستند و نیاز به مداخله فوری دارند.
نوسان فشار خون و تغییرات دمای بدن نیز ممکن است رخ دهد. این وضعیت می‌ تواند منجر به بی‌ هوشی یا آسیب مغزی شود. گاهی مصرف‌ کننده دچار پارانویا یا افکار جنون ‌آمیز می ‌شود. این حالات، تعامل او را با اطرافیان دچار اختلال می‌ کنند.

در صورت مشاهده این علائم، باید فوراً به مراکز ترک اعتیاد معتبر مانند پردیس کلینیک مراجعه کرد.

مواد روانگردان NPS می‌ توانند آسیب ‌های جدی جسمی و روانی به مصرف‌ کننده وارد کنند. این آسیب ‌ها گاه غیرقابل بازگشت‌ اند. یکی از عوارض مهم، اختلال عملکرد مغز است. مصرف مداوم باعث کاهش حافظه، تمرکز و قدرت تصمیم‌ گیری می‌ شود.

تغییرات دائمی خلق ‌و خو نیز شایع است. فرد ممکن است دچار پرخاشگری، اضطراب مزمن یا افسردگی عمیق شود.

مواد روانگردان NPS همچنین باعث آسیب به قلب و کلیه می‌ شوند. این آسیب‌ ها ممکن است بدون علامت اولیه ظاهر شوند.

برخی مصرف‌ کنندگان دچار سکته قلبی یا مغزی می‌ شوند. این اتفاق در مصرف دوز بالا یا ترکیب با الکل شایع است. اختلالات خواب شدید نیز در میان عوارض این مواد دیده می ‌شود. این اختلال می ‌تواند منجر به فرسودگی عصبی شود.

در نوجوانان، مصرف این مواد باعث توقف رشد مغزی می‌ شود. این موضوع بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی اثر منفی دارد.

باید دانست که عوارض مواد روانگردان NPS ممکن است حتی پس از ترک نیز باقی بمانند. بنابراین پیشگیری ضروری است.

ترک اعتیاد به مواد روانگردان NPS فرآیندی پیچیده و زمان‌ بر است. این مواد وابستگی روانی و گاهی جسمی شدید ایجاد می کنند.

درمان باید تحت نظر متخصص ترک اعتیاد انجام شود. مصرف خود سرانه دارو یا ترک ناگهانی می ‌تواند بسیار خطرناک باشد.

در مرحله اول، بیمار باید تحت سم ‌زدایی پزشکی قرار گیرد. این مرحله ممکن است چند روز تا یک هفته طول بکشد.

پس از سم ‌زدایی، روان‌ درمانی و مشاوره تخصصی ضروری است. بسیاری از بیماران دچار افسردگی یا اختلال اضطرابی می‌ شوند.

برخی مراکز مانند پردیس کلینیک از روش‌ های ترکیبی استفاده می‌ کنند. این روش ‌ها شامل دارو درمانی، CBT و جلسات گروهی هستند.

باید توجه داشت که ترک مواد روانگردان NPS بدون حمایت خانواده دشوار است. همراهی اطرافیان نقش مهمی در درمان دارد.

بازتوانی تدریجی و پیگیری درمان پس از ترخیص از عود اعتیاد جلوگیری می‌ کند. ترک موفق نیازمند صبر و استمرار است.

مواد روانگردان NPS برخلاف مواد مخدر سنتی در آزمایشگاه‌ ساخته می‌ شوند. این مواد ترکیبات شیمیایی ناشناخته دارند و اثرات غیرقابل پیش‌ بینی ایجاد می‌ کنند.

بسیاری از آن‌ ها برای دور زدن قوانین طراحی شده ‌اند. در حالی که مواد سنتی مانند تریاک یا حشیش، منشأ گیاهی دارند.

مواد سنتی اثرات مشخصی دارند و سال‌ ها مورد مطالعه قرار گرفته ‌اند. اما مواد روانگردان NPS تنوع زیاد و ترکیبات ناپایدار دارند.

یکی دیگر از تفاوت ‌ها، قدرت اثرگذاری است. بعضی از NPSها تا ده‌ ها برابر قوی ‌تر از هروئین یا کوکائین هستند.

مواد سنتی اغلب به تدریج باعث اعتیاد می ‌شوند. اما مواد مخدر NPS می‌ توانند پس از یک ‌بار مصرف وابستگی شدید ایجاد کنند. کنترل و تشخیص این مواد دشوار است. زیرا هر روز ترکیبات جدیدی به بازار وارد می‌ شود که آزمایشگاه‌ ها قادر به شناسایی آن نیستند.

مواد روانگردان جدید NPS در ابتدا به‌ عنوان مواد قانونی وارد بازار شدند. چون ساختار آن‌ ها با مواد مخدر کلاسیک متفاوت بود.

این مواد با هدف گریز از محدودیت ‌های قانونی تولید شدند. اما به‌ دلیل پیامد های شدید، بسیاری از کشورها استفاده از آن ‌ها را ممنوع کرده ‌اند.

سازندگان NPS ها با تغییر جزئی در ساختار شیمیایی، مواد جدیدی تولید می کنند که تحت قانون قرار نمی‌ گیرند.

در حال حاضر، لیست NPSهای غیرقانونی به‌ طور مداوم در حال به‌ روزرسانی است. زیرا هر هفته نوع جدیدی از این مواد شناسایی می‌ شود.

برخی از این مواد هنوز در برخی کشورها قابل خرید هستند. اما این موضوع، خطرناک بودن آن‌ ها را توجیه نمی‌ کند.

مواد مخدر NPS اگرچه گاهی به‌ صورت قانونی عرضه می‌ شوند، اما مصرف آن‌ ها همواره با آسیب ‌های جدی همراه است.

جمع‌بندی

مواد روانگردان NPS اگرچه در ابتدا با نام‌ های فریبنده و به‌ ظاهر قانونی وارد بازار شدند، اما واقعیت این است که خطر آن‌ ها از زیاد است. عدم آگاهی از ترکیب شیمیایی، تأثیرات پیش ‌بینی ‌ناپذیر و ریسک بالای وابستگی، مصرف این مواد را به یک تهدید جدی برای سلامت فردی و اجتماعی تبدیل کرده است.

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان درگیر مصرف مواد مخدر NPS هستید برای دریافت مشاوره رایگان همین حالا با پردیس کلینیک تماس بگیرید. متخصصان ما در پردیس کلینیک آماده ‌اند تا با جدید ترین روش‌ های درمانی و حمایتی، شما را در مسیر ترک اعتیاد همراهی کنند.